Weblog Edward Stigter: Minder en anders energie gebruiken om het elektriciteitsnet te ontzien

De afgelopen jaren zijn er duizenden laadpalen voor elektrische auto's bijgekomen, huizen schakelen massaal over op warmtepompen en bedrijven elektrificeren om te verduurzamen. Zo gebruiken we met z’n allen heel veel stroom. Tegelijkertijd wordt steeds meer groene elektriciteit opgewekt met zonnepanelen en windmolens en moeten we van het gas af. Dat kraakt. Bedrijven kunnen op veel plekken in Noord-Holland de komende tijd geen nieuwe of grotere aansluiting krijgen. Ook andere grote opgaven die keihard nodig zijn, zoals de bouw van woningen, komen hierdoor in de knel.

Het mantra is ‘besparen, besparen, besparen’. En dat moet ook: door minder energie te gebruiken, hebben we minder nodig. Daarmee zijn we er alleen nog niet. Bedrijven in het Noordzeekanaalgebied, samen verantwoordelijk voor bijna 70% van de CO2-reductie, hebben zoveel last van de problemen op het elektriciteitsnet, dat ze daardoor waarschijnlijk niet hun CO2-reductiedoel van 55% in 2030 gaan halen. Nieuwe investeringen zijn op dit moment niet mogelijk, terwijl veel bedrijven hun bedrijfsprocessen willen verduurzamen. Daar hebben ze, liefst duurzame, elektriciteit voor nodig, in plaats van de kolen of gas die ze nu gebruiken. Tegelijkertijd kunnen in nieuwe woonwijken geen winkels en scholen of medische posten worden aangesloten.

Samen met netbeheerders TenneT en Liander zetten we dan ook alles op alles om ervoor te zorgen dat het niet nog verder de spuigaten uitloopt. Liander en TenneT werken op veel plaatsen in Noord-Holland aan uitbreidingen van het elektriciteitsnet. Zo wordt het hoogspanningsnet op verschillende plekken versterkt en uitgebreid, en komen er ook meer meterkastjes en kabels in wijken en op bedrijventerreinen. De belangrijkste knelpunten worden als eerste aangepakt.

We kijken ook naar andere oplossingen, die op korte termijn al verlichting brengen. Slimme oplossingen die efficiënt of beperkt gebruikmaken van het elektriciteitsnetwerk. Bedrijven die gezamenlijk stroom willen delen op een bedrijventerrein of agrariërs die overtollige zonnestroom willen opslaan in een batterij kunnen daarvoor subsidie krijgen van ons. Dat geldt ook voor bewonerscollectieven die samen energie willen opslaan of voor andere slimme oplossingen die het elektriciteitsnetwerk ontlasten. Daarvoor hebben we dit jaar €1,5 miljoen uitgetrokken. Voor samenwerkingsverbanden is per project maximaal €250.000 beschikbaar voor collectieve oplossingen, voor individuele zakelijke partijen is dat €75.000.

Ik realiseer me dat dat een druppel op een gloeiende plaat is. Maar wel een die werkt, en waar ook minister Jetten voor Klimaat en Energie voor pleit. We hebben daarvoor wel nog het een en ander nodig van hem. Zo zou het helpen als er financiële prikkels komen en ondersteuning om slimme oplossingen meer rendabel te maken. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door het duurder maken van grote aansluitingen of het flexibel beprijzen van energiekosten. Ook hebben we wettelijke experimenteerruimte nodig om optimaal gebruik te kunnen maken van dergelijke slimme oplossingen.

In totaal hebben we een wensenlijstje met 10 punten die nodig zijn om de alternatieve oplossingen echt werkbaar te maken – en het elektriciteitsnet dus te ontlasten. Vorige week gaf de minister in een debat met de Tweede Kamer aan dat hij na de zomer de nieuwe Energiewet wil bespreken met de kamer. Het zou ontzettend helpen als deze punten daarin mee worden genomen. Er zijn draconische maatregelen nodig om te voorkomen dat we niet nog verder vastlopen.