Kies 29 oktober zonder stress – cijfers en kieshulpen helpen

Op 29 oktober 2025 gaat Nederland weer naar de stembus. De verkiezingscampagne draait op volle toeren: debatten op tv, scherpe one-liners op radio en drukke markten vol folders. En toch als we de peilingen mogen geloven weet nog een groot deel van de kiezers niet wat ze gaan stemmen. Veel mensen voelen zich ronddobberen tussen beloftes, zorgen en meningen.

Dat is niet zo gek. Politiek lijkt soms vooral een strijd om wie het hardst roept. Maar achter al die geluiden schuilt ook iets rustigers: cijfers, plannen en doorrekeningen die laten zien wat partijen écht van plan zijn. En die zijn best interessant om even in te duiken, zeker als je benieuwd bent wat dat allemaal betekent voor je portemonnee, je leefomgeving en de toekomst van je (klein)kinderen.

Kiezen met een beetje hulp

In totaal doen 27 partijen mee met 1166 kandidaten. Je hoeft geen politieke junkie te zijn om je stem goed te kunnen bepalen. Er zijn namelijk allerlei handige kieshulpen en kieswijzers. Die laten met een paar klikken zien welke partijen het dichtst bij jouw ideeën staan. 

En dan zijn er nog de doorrekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Dat zijn onafhankelijke instanties die partijprogramma’s doorlichten. Ze rekenen uit wat plannen betekenen voor economie, inkomen, klimaat en natuur. Zo zie je wat er achter de mooie woorden zit.

Een paar opvallende verschillen

Het planbureau heeft onlangs weer gekeken naar de plannen van 10 politieke partijen. Wat opvalt: de verschillen zijn groot — vooral op klimaat, stikstof en geld.

• Klimaat en stikstof
  Partijen als GroenLinks-PvdA, D66 en Volt willen flink sneller vergroenen. Ze investeren meer in wind en zon, en stellen scherpere eisen aan industrie en landbouw.
  Aan de andere kant kiezen partijen als BBB, JA21 en deels de VVD voor rustiger aan doen. Minder regels, meer vrijwilligheid en lagere heffingen voor bedrijven.
  Het PBL berekende dat bij sommige partijen de uitstoot van broeikasgassen zelfs nog iets stijgt, terwijl anderen juist forse dalingen voorzien.
  
  
• Veestapel en natuur
  Sommige partijen willen de veestapel met ruim 30 procent verkleinen om stikstof en CO₂ terug te dringen. Anderen zeggen: laten we de boer niet op kosten jagen, maar zoeken naar slimme innovaties.
  
  
• De portemonnee
  Volgens het CPB beloven de meeste partijen iets van “meer koopkracht” — maar de wegen daarheen verschillen.
  De VVD spreekt graag over rust in de portemonnee, maar dat is natuurlijk relatief: met hogere zorgkosten of stijgende huren voelen ouderen en mensen met een bijstandsuitkering die rust soms niet meteen.
  
  Partijen als GroenLinks-PvdA, SP en Denk zetten juist extra in op inkomensondersteuning voor lagere en middeninkomens.
  Het blijft dus opletten wie er straks echt iets doet voor jouw besteedbaar inkomen, niet alleen wie het mooist belooft.

Rust, overzicht en een beter gevoel

Veel mensen stemmen uiteindelijk met hun gevoel — en dat is prima. Alleen: dat gevoel krijgt meer stevigheid als het rust vindt in kennis.

Een kwartiertje met een kieswijzer of een blik op de CPB-cijfers kan verrassend verhelderend werken. Je ontdekt soms dat de partij die het meest op jou lijkt qua toon, heel anders denkt over belastingen, klimaat of zorg.

Zie het als een tweede mening bij een belangrijke beslissing — niet belerend, maar geruststellend. Want wie weet, vind je juist die partij die echt bij je past, in plaats van de eerste die je onderbuik aanspreekt.

Zorgen om geld, wonen en zorg

Voor veel Amstelveners is het geen abstracte politiek: het gaat over of de boodschappen nog te betalen zijn, of je huis geïsoleerd kan worden, of er genoeg zorgpersoneel is.

Ouderen maken zich zorgen over de AOW en zorgpremies in 2026. Mensen met een uitkering of een klein pensioen zien de energierekening sneller stijgen dan hun inkomen.

De verschillen tussen partijen op dit vlak zijn groot — en dat maakt die doorrekeningen juist zo waardevol. Ze geven niet het hele verhaal, maar wel richting.

Een kleine kwinkslag tot slot

De één wil “rust in de portemonnee”, de ander “actie voor het klimaat”, en sommigen gewoon “rust aan het hoofd”. Wat je ook belangrijk vindt: het loont om even verder te kijken dan de campagnekreten.

Doe eens een kieswijzer, blader door de samenvatting van het CPB of PBL, en laat je stem niet alleen door gevoel, maar ook door inzicht leiden.

Want uiteindelijk is de mooiste stem die met overtuiging en misschien zelfs met een beetje rust in de portemonnee.

Handige links

• StemWijzer: www.stemwijzer.nl In totaal doen aan de StemWijzer 24 partijen mee. Dat maakt die hulp geschikter voor mensen die interesse hebben in partijen die nog geen zetels hebben.
• Kieskompas: www.kieskompas.nl
• Doorrekening CPB – “Keuzes in Kaart”: www.pcb.nl
• Analyse PBL – Klimaat en Stikstof: www.pbl.nl
• 'Check je stem' kijkt naar moties in de Tweede Kamer. je kunt met 'voor' of 'tegen' stemmen op moties. Zo weet je op basis van stemgedrag welke partij bij je past. Bij deze hulp doet daarom alleen partijen mee die al in de Tweede Kamer zitten, en dus geen 'nieuwe partijen'.