Compositie - Lindenlaan

Wie rustig aan het kuieren is langs de Lindenlaan, zal opmerken dat er iets in het water staat en denken: ‘Wat is dat voor ding? Het lijkt wel een soort robot. Wat doet dat daar?’

Dat ‘ding’ is een kunstobject uit 1967, gemaakt in opdracht van de gemeente Amstelveen door de toen 25-jarige kunstenaar Frans de Boer. Frans was toen al samen met Marja Lichtveld. Ze kenden elkaar van de Kunstacademie. Marja maakte toen gouaches, collages en grote textiele werken. Frans maakte sculpturen van allerlei materialen. Later zijn ze samen gaan werken en hebben ze prachtig gestileerde kunstobjecten ontworpen. In 2016 is Frans overleden.

Marja is nog steeds actief. Ze vertelt dat het een turbulente tijd was, de hippietijd, met happenings en Provo, waar het ze samen volop in meedraaiden. Frans werd erdoor geïnspireerd om in de beeldhouwkunst ook nieuwe wegen te zoeken. Hij begon te werken met bestaande materialen: uitlaten van auto’s, zuigers, kleppen en betonijzer. Hij voegde ze bij elkaar om nieuwe vormen te creëren die symbool stonden voor de eigen tijd, vormen die deden denken aan ruimtevaart of machines.

Marja stuurt me een kopie van een interview in Amstelveen Alle Dag uit 1968. Daarin legde Frans uit dat het hem ging om de struktuur. Dat ontdekte hij toen hij om wat geld te verdienen bij de hoogovens ging werken. ‘…en daar zag ik dan al die bergen afval, grote en kleine brokken, allemaal even weerbarstig, alles met z’n eigen grillige struktuur, nou, en dat ging me boeien, weet je wel?’ en even verder: ‘Ik wil niet iets precies namaken dat al bestaat. Ik houd niet van dat emmeren met een pootje of een armpje van een beeldje. Ik wil materiaal rangschikken, geen mooie beelden maken van mensen of dingen, die figuren overal in de plantsoenen: dat zijn voor mij tuinkabouters’.

Hij vond ook dat kunst meer iets voor iedereen moest worden en niet alleen voor rijke mensen. Kunst hoorde in de openbare ruimte te staan en dat soort kunst maakte hij, voor niet te veel geld. Hij had inmiddels al aardig wat opdrachten uitgevoerd, in Nederland, in Scandinavië, en dus ook hier in Amstelveen.

Het object, zoals hij het zelf noemde, werd in het water voor de nieuwe Eerste Technische School aan de Hortensialaan geplaatst. Wel passend, zo’n soort robot bij een technische school. Frans vond dat kunst weg moest als die verouderd was en niet meer paste bij de tijd. ‘Als ik bijvoorbeeld door het Musée Rodin in Parijs loop, doet me dat niet veel, het is mij allemaal te pathetisch, die tuinkabouters, weet je wel?’ Zou zijn eigen kunst dan ook weg moeten als die uit de mode is? ‘Ja, ik garandeer het object voor 12 jaar. Daarna gaat het roesten, doe het dan weg en zet er een nieuw neer’.

We zijn nu 58 jaar verder en het object staat er nog steeds. De technische school is gesloopt en opgegaan in Panta Rhei. Het object staat nu voor de Vrije School Parcival.

Ik ben blij dat het er nog staat, het geeft een geweldige blik op die jaren waarin alles bruiste van vernieuwing en verjonging. Maar ik ben ook blij dat al die ‘tuinkabouters’ in de Amstelveense plantsoenen er ook nog staan, ik vind ‘pathetisch’ wel mooi… Zie de website deboerlichtveld