Is het waar?

Kennis komt, terwijl wijsheid blijft – Alfred Lord Tennyson

Het vinden van wijsheid in en om je heen zal de mens helpen gedrag hierop af te stemmen. Wanneer er juist gehandeld wordt, leidt dit tot innerlijke vrede. Deze vrede vanuit juist gedrag maakt dat je waarachtig lief kunt hebben. En leidt tot eenheid met alles wat leeft. Menselijke waarden ontwikkelen zich door het inzetten van positieve aspecten van de menselijke persoonlijkheid. Waarheid ligt op het intellectuele vlak; juist gedrag is vooral fysiek; innerlijke vrede voel je psychisch, emotioneel; belangeloze liefde is sociaal en op milieu gericht, terwijl algehele eenheid spiritueel, religieus is. Het komt erop aan duizend dingen in het gewone dagelijkse leven een beetje beter te doen. Zo kunnen we onze lat steeds hoger leggen. Het is beter te mikken op 100 %, en dan 80% te realiseren, dan op 60% te mikken en slechts 30% te realiseren.

Duurzamer leven is de titel van een boek dat onlangs door de Consumentenbond is uitgebracht met als ondertitel: Wat je zelf kunt doen voor het milieu. Oorspronkelijke copyright: 2021 Stiftung Warentest, Berlin; copyright 2022 Consumentenbond voor deze Nederlandse editie. De auteur: Christian Eigner; Fotografie: Knut Knoops; Vertaling en bewerking: Nanette van Mourik. Hoe werkt dit boek? U wilt meer doen voor het milieu en het klimaat? Goed nieuws: dit boek bevat informatie en tips die u nodig hebt om groener te leven. Hoe dit het beste in praktijk te brengen. Belangrijk is dat we ons bewust zijn waar het allemaal precies over gaat. Wij zullen hierover in de komende 3 columns vertellen. Dit keer buigen we ons over de eerste hoofdstukken.

Milieu en klimaat: Klimaatverandering stelt ons voor een enorme uitdaging. De aarde warmt in enorm tempo op. Een van de oorzaken hiervan is onze levensstijl. Het is nog niet te laat om dit te veranderen. Maar dan moeten we wel allemaal onze eigen CO2-voetafdruk veranderen en gezamenlijk de druk op de politiek en het bedrijfsleven opvoeren. De coronacrisis heeft laten zien dat heel veel mogelijk is als we ons inzetten voor een gemeenschappelijk doel. Stel u voor dat we de 4,6 miljard jaar geschiedenis van de aarde terugrekenen naar een dag van 24 uur. De mens verschijnt dan pas op het toneel in de laatste 3 seconden. Dat is ontzettend kort. Zeker omdat we in de laatste 3 milliseconden - ongeveer sinds 1820 - technologie zijn gaan ontwikkelen die onze productiviteit en welvaart enorm verhoogt. Helaas is deze vooruitgang niet gratis: de slachtoffers zijn de mensen die niet delen in de groeiende welvaart, én onze eigen planeet. De lucht is vervuild door uitlaatgassen, ecosystemen worden vernietigd door het winnen van grondstoffen en dieren- en plantensoorten sterven uit. Deze bijwerkingen hebben we lange tijd op de koop toegenomen. Maar inmiddels kunnen we niet langer doen alsof er niets aan de hand is. Onze planeet zit aan haar grenzen, onze manier van leven wordt bedreigd.

Exit fossiele brandstoffen: De grote vraag is: kan dezelfde mens wiens inventiviteit in zo korte tijd de stoommachine, de gloeilamp en het vliegtuig heeft voortgebracht, in nog kortere tijd de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer verminderen, zodat de aarde tegen 2050 niet meer dan 1,5 graad C opwarmt? En vooral: gaat het ons lukken zo snel mogelijk t stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen voor het gebruik van elektriciteit, auto’s en vliegtuigen? Natuurlijk raken kolen, olie en gas uiteindelijk op en moet er een alternatief komen. Maar als we wachten tot ze op zijn, is het voor het klimaat al veel te laat.

Positief denken: We moeten nu dus in actie komen. Maar hoe doe je dat, het klimaat redden? In ieder geval niet door voortdurend in doemscenario’s te denken. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat negatief denken verlammend werkt en moedeloos maakt. Wat we nodig hebben is juist de moed om zaken aan te pakken. Het is tijd om de ernst van de situatie in te zien, vooruit te kijken en je af te vragen: hoe wil ik deze planeet achterlaten voor de volgende generaties? Wat kan ik, wat kunnen wij, doen om onze voetafdruk te verkleinen? Er is genoeg mogelijk.

Grote en kleine stappen: Deskundigen hebben een aantal ‘grote stappen’ benoemd die het milieu en klimaat het meest helpen. De belangrijkste zijn: minder vlees eten, minder vliegen en minder autorijden. Dit klinkt misschien als een hele opgave, maar je kunt het ook van de positieve kant bekijken. Een dieet op basis van granen, peulvruchten en groenten vermindert het risico op ziektes en is nog goed voor de lijn ook. Alleen bij uitzondering vliegen zorgt ervoor dat je bewuster reist en mooie plekken dichter bij huis kunt ontdekken. Op de fiets naar het werk of de winkel vermindert uitlaat gassen en fijnstof in binnensteden. Fietsen is sowieso een van de gezondste vormen van vervoer.

Elk product heeft zijn CO2 -voetafdruk: Op veel gebieden kun je consumeren met oog voor klimaat en milieu. Voor elke koffie ‘to go’ een nieuwe wegwerpbeker? Ieder jaar een nieuwe smartphone? Kasten vol goedkope T-shirts? Het is belangrijk te beseffen dat elk voedingsmiddel, kledingstuk of apparaat in de winkel belandt met een eigen CO2-rugzak. De hele levenscyclus ervan – van grondstof tot de vuilnisbelt – is opgenomen in een ‘ecologische voetafdruk’. Hoe langer we iets gebruiken en hoe minder we weggooien, des te kleiner de ecologische impact van een product. Als je eenmaal ziet hoe het werkt, begrijp je dat € 5,- veel te goedkoop is voor een T-shirt en zul je bewuster gaan winkelen.

Bij de volgende column meer informatie uit het boek. Een collega leerkracht Menselijke Waarden maakte de zwanenfoto tijdens een wandeling in haar wijk. Het citaat Goed voorbeeld doet volgen leidt tot de ervaring Waarschuwend voorbeeld doet beseffen … Is dit waar? Moge Menselijke Waarden besef inspireren tot die zelfbeheersing, waarbij je geweten de kans krijgt wijsheid te vinden.

Kees en Conchita Willems