Kersttoespraak Koning Willem-Alexander: “zuinig zijn op wat ons verbindt”

De kersttoespraak van Zijne Majesteit de Koning is Eerste Kerstdag, donderdag 25 december, om 13.00 uur uitgezonden door de NOS op NPO 1 en op NPO Radio 1. Gelijktijdig was de kersttoespraak op NPO 2 te zien met gebarentolk.

Wat maakt het Kerstverhaal zo mooi? Waarom blijft het zoveel mensen raken?

Het heeft te maken met de nabijheid en herkenbaarheid ervan. Het Kerstverhaal verbindt het allerkleinste met het allergrootste. De Redder van de wereld komt ons vrede brengen. Niet als superheld, maar als pasgeboren kind in een ‘gewoon’ timmermansgezin.

Het brengt de heilsboodschap dicht bij huis. Als ouder denk je direct aan je eigen kinderen. Je gunt ze het allerbeste en hebt daar alles voor over. En tegelijkertijd besef je dat hun toekomst onlosmakelijk verbonden is met die van alle andere kinderen.

Ieder jaar worden in ons land meer dan 160.000 kinderen geboren. Misschien bent u zelf moeder of vader geworden dit jaar. Misschien werd u grootouder, oom of tante. Of anders ging u wellicht op kraambezoek bij vrienden, collega’s of buren. Telkens is het weer aangrijpend om dat nieuwe leven te zien.

Ook al zijn onze dochters inmiddels volwassen, ik herinner me nog goed hoe het was. Je wereld wordt opeens heel erg klein. Alles valt stil. Alles wordt relatief, behalve dat kleine wezen in je armen. Je wilt het beschermen tegen alle kwaad, het gelukkig maken. Dat oergevoel is heel sterk, zelfs tijdens de vele gebroken nachten.

Tegelijkertijd weet je: het is ons kind, maar het kind is niet van ons. Het is ons toevertrouwd. Elk kind is een individu met eigen talenten en een eigen wil. Het unieke karakter van ieder kind zie je eigenlijk al in de wieg en komt steeds sterker naar voren naarmate het ouder wordt.

Opvoeden is ook liefdevol loslaten. Kinderen willen het liefst zo snel mogelijk fietsen zonder zijwieltjes. Hun eigen weg zoeken. Ze ontdekken hun grenzen door eroverheen te gaan. Je houdt als ouder soms je hart vast. Maar fouten maken mag, op iedere leeftijd! Alleen daardoor leer je jezelf kennen en kun je je ontwikkelen tot een compleet en weerbaar mens dat met risico’s en tegenslagen in het leven om kan gaan.

Voorbij de voordeur begint de wijde wereld. De vraag is: wat voor wereld willen we voor onze kinderen? Hoe vinden ze de ruimte om zichzelf te ontdekken?

Die ruimte vinden ze niet in een wereld waarin vergissingen keihard worden afgestraft.
En waarin jonge mensen bang zijn om te worden beoordeeld en afgerekend op hun uiterlijk, hun achtergrond, hun seksuele gerichtheid of hun prestaties.

We willen voor onze kinderen ook geen wereld waarin meningsverschillen en conflicten continu op de spits worden gedreven en waarin we elkaar bedreigen en verdacht maken, online en offline.

Of een wereld zonder vrijheid, waarin dictators victorie kraaien ten koste van democratie en recht. En waarin we slaafse volgers zijn geworden van almachtige algoritmes zonder ziel.

Geen wereld waarin onze gezonde leefomgeving is aangetast door vervuiling en klimaatverandering.

Wie gelooft in de toekomst van een pasgeboren kind, gelooft óók in de noodzaak om te werken aan een samenleving die jonge mensen perspectief en begrip biedt. Met helpende handen voor wie struikelt en weer overeind moet krabbelen.

Wat zou het mooi zijn als iedere generatie als eerste doel zou hebben om de wereld in een iets betere toestand over te dragen aan de generatie erna.

Slagen wij daarin? Eenvoudig is het in ieder geval niet! ‘Dat kinderen het beter krijgen dan hun ouders, lijkt minder vanzelfsprekend dan vroeger’, zei ik twaalf jaar geleden bij mijn inhuldiging. Sindsdien is de internationale situatie er bepaald niet gunstiger op geworden.

Maar dat betekent nog niet dat we machteloos zijn! Er is zoveel wat we dicht bij huis kunnen doen.

Dat begint met: zuinig zijn op wat ons verbindt. Onze democratie en onze rechtsstaat. Onze leefomgeving. Onze vrijheid. En onze verantwoordelijkheid voor elkaar.

Weerbaarheid en zelfredzaamheid zijn essentiële vaardigheden. Maar zonder gemeenschap waarin mensen naar elkaar omkijken, naar elkaar luisteren en elkaar steunen, gaat het niet. Gemeenschapszin is de sleutel. Het is belangrijk dat kinderen dit van jongs af aan meekrijgen.

Kinderen trekken de wijde wereld in. Daar helpt geen vadertjelief aan. Je kunt ze niet altijd blijven beschermen tegen pijn of pech.

Laten we daarom ons best doen om te zorgen dat onze wereld een leefbare plek blijft waarin niemand alleen staat en waarin de sterken oog hebben voor wie kwetsbaar is of bang, eenzaam of onzeker.

Het Kerstverhaal brengt ons terug bij de basis. We kunnen het allemaal navoelen. Een pasgeboren kind. Een nieuwe start voor ons allemaal. De toekomst ligt open. Het wordt weer lichter. We hebben de kortste dag achter ons gelaten.

Ik wens U allen – waar U zich ook bevindt en hoe Uw persoonlijke omstandigheden ook zijn – een gezegend Kerstfeest.

De herhaling van de NOS-uitzending volgt om 18.05 uur op NPO 1. De toespraak is enkele dagen eerder opgenomen in de vestibule van Paleis Huis ten Bosch.

De tekst van de kersttoespraak is later op Eerste Kerstdag na te lezen op de website van het Koninklijk Huis en de toespraak is terug te zien op het YouTube-kanaal van het Koninklijk Huis.

Foto schermafbeelding