Sporters

Je ziet ze vanuit de verte, vanaf het fietspad langs de Van der Hooplaan. Het grootste deel van het jaar kun je niet dicht bij ze komen, vanwege het hoge gras om hen heen. Maar als deze natuurlijke wildernis weer is gemaaid, kun je ze gaan begroeten, de sporters.

Drie bronzen mannenfiguren, waarvan er twee de voeten stevig op de sokkel hebben staan om de derde probleemloos op hun schouders te dragen. De zittende man heeft een sjaal of sjerp om, die hij met één hand vasthoudt. Met zijn andere hand zoekt hij extra steun bij een van de dragende mannen, die, met zijn geheven arm, hem die steun geeft.

Eric Claus maakte dit beeld in 1967. Hij is een veelzijdig kunstenaar en internationaal bekend, vooral van zijn beelden en penningen. En nog steeds actief bezig, al is hij boven de tachtig. Ik mocht hem bellen. ‘Dat sportbeeld in Amstelveen? Ja, dat was eigenlijk een jeugdzonde’, bekent hij. ‘Ik was toen jong en wilde graag opdrachten. Sport was in die tijd een belangrijk onderwerp en ik had al verschillende sportbeelden gemaakt. Daarvoor kreeg ik in 1961 de Sportprijs van het Prins Bernhard Fonds. Daar kreeg ik bekendheid door. En toen kwam uit Amstelveen de vraag of ik een beeld kon maken dat de heroïek van de sport uit zou drukken. Dirk Rijnders, destijds burgemeester van Amstelveen, bemoeide er zich persoonlijk mee. Hij werd bijgestaan door de wethouder Kunst en Cultuur, ene Niemeyer of Nijmeier, en Ans Blaauboer, conservatrice van Aemstelle.’

‘Ach’, dwaalt hij af, ‘dat was zo’n mooie plek, Aemstelle. Daar waren zulke mooie tentoonstellingen. Eeuwig jammer dat dat weg is.’

Terug naar het Sportbeeld. ‘Er was toen een regeling, dat je als gemeente 2 % van de opbrengst van de verkoop van grond aan kunst in de openbare ruimte kon besteden. Amstelveen was booming, er werd veel grond verkocht, dus was er veel geld voor kunst. En zo’n beeld, ja, dat was een grote opdracht. Ik had verschillende schetsen gemaakt en de burgemeester vond de schets voor dít beeld de mooiste. Dus ben ik dit beeld gaan maken. Later begon de wethouder terug te krabbelen, maar de burgemeester heeft het plan doorgedrukt. Ik heb ergens een foto waarop hij met één voet op de sokkel staat met zijn armen om een van de figuren heen, als om het beeld te verdedigen tegen zijn wethouder.

Dirk Rijnders was van 1955 tot 1971 burgemeester van Amstelveen. Tijdens zijn ambtsperiode groeide Amstelveen van 10.000 naar 55.000 inwoners. Best iets om trots op te zijn en om een prestigeobject na te laten aan je gemeente. Maar ja, ‘de heroïek van de sport’ doet als thema toch wel aan de Duitse jaren ’30 denken. Begrijpelijk dat Eric Claus het beeld als een jeugdzonde ziet. Toch hoeft dat niet. Als je vanuit de huidige tijdgeest goed naar het beeld kijkt, is heroïek niet het eerste wat in je opkomt. Wat vooral opvalt, is de harmonie tussen de drie figuren: ze vormen gedrieën een eenheid. Je ziet dat ze kunnen samenwerken, op elkaar kunnen rekenen, elkaar steunen, elkaar aanvoelen. Samen kunnen ze een overwinning behalen. Dit beeld drukt teamgeest uit en past daarmee helemaal in onze 21^e eeuw.

Ik zeg Eric Claus dat we als Amstelveners erg gehecht zijn aan dit beeld. Dat doet hem goed. Ik bedank hem ook voor alles wat hij verteld heeft. ‘Och’, antwoordt hij, ‘alle oude mannetjes en oude vrouwtjes zitten vol verhalen…’

Eric Claus, geboren in 1936, heeft als kunstenaar een schitterende carrière gemaakt. Hij begreep al jong dat hij beter uit de BKR (Contraprestatie) kon blijven en dat hij moest proberen opdrachten te krijgen. Die kreeg hij vooral uit het buitenland. Veel beelden van hem staan in Denemarken. Maar ook in Nederland kom je zijn werk tegen, zoals het Dreesmonument (1988) in Den Haag. In Amstelveen staat een tweede beeld van zijn hand: Drie heksen uit Macbeth (1973), in het parkje aan het Westelijk Halfrond.

Eric Claus heeft de strijd tussen figuratief en abstract in Nederland meegemaakt en kan daar smakelijk over vertellen. In zijn ogen moet je een kunstenaar niet dwingen om een keuze te maken tussen figuratief en abstract. ‘Het beroep van kunstenaar is een vrij beroep’, zegt hij, ‘een kunstenaar is dus vrij om te maken wat hij wil’.

Van 1979 tot 1990 was Eric Claus hoogleraar aan de Rijksacademie.

Zie: www.ericclaus.com en op Youtube: FINAL Eric Claus.

Karin de Koning