Plasticsoep - Eljo Morpurgo

Ik schreef deze column over het milieu in 2018 en plaats hem nu opnieuw met mijn inzichten en overdenkingen van 2025. Dit door de Europese Commissie die wilde dat in 2025 de lidstaten 90 procent van alle plastic flessen gescheiden moesten inzamelen.

Hoewel ik het destijds niet eens was met het afvalbeleid van onze gemeente (Amstelveen 2028), is na de wijziging van dat beleid één ding duidelijk geworden: de levensmiddelenindustrie verpakt nog steeds te veel in plastic. En eerlijk is eerlijk, ik ben geen milieufreak. Ook ik worstel met hoe ik hiermee moet omgaan.

Of de industrie plastic nu gebruikt vanwege de uitstraling, de houdbaarheid, de opslag of het transport — en wie weet, misschien zijn er nog meer ouderwetse redenen te bedenken — het moet anders. Ik begrijp het: door in plastic te verpakken, gaat voedsel minder snel verloren vanwege de langere houdbaarheid. Ook dat is een argument.

We kunnen op planeet Mars landen en daar onderzoek doen naar water, maar een andere manier vinden om producten te verpakken, zodat we het water en milieu op onze eigen planeet schoon houden, lijkt in 2025 nog steeds te ingewikkeld.

Toen ik de film A Plastic Ocean had gezien, werd me duidelijk dat het allang niet meer gaat om dat zakje of die fles die aan de oppervlakte drijft. Het gaat nu om microdeeltjes die door de maagwand van zeedieren dringen en in hun cellen terechtkomen. Diezelfde microdeeltjes zitten ook in drinkwater uit een petfles — waarvan we ooit dachten dat het gezonder was dan kraanwater — in de placenta van moeders en zelfs in de hersenen van onze baby's.

Lang leve de visboer en het sushirestaurant... Kwik (Hg) lijkt tegenwoordig nog het minst gevaarlijke wat je in vis aantreft, en misschien is dat ook wel zo.

Trailer A Plastic Ocean 2,8 minuten. : https://www.youtube.com/watch?v=6zrn4-FfbXw

Natuurlijk heb ik zelf ook nagedacht over hoe ik in ons huishouden de plasticstroom zou kunnen verminderen. Maar laten we reëel zijn: in de supermarkt ga je het vlees niet uit de verpakking halen om het in je eigen bakje mee te nemen naar de kassa. Dat kan niet eens, want ons eigen bakje heeft geen streepjescode en dan weet de caissière niet wat ze moet doen. En bovendien: dat plastic is al geproduceerd, dus de winkelier gooit het vervolgens gewoon bij het afval.

Deze gedachte wordt ook nog eens onderbouwd door een quote uit de column van Rosan Hollak in het NRC (29 mei 2018):

“Roscam Abbing noemt de toen voorgestelde maatregelen van de Europese Commissie ‘een stap voorwaarts, maar niet genoeg’. Hij vindt het terecht dat de verantwoordelijkheid niet meer alleen bij de consument, maar ook bij de producent wordt gelegd.”

Onderaan die column staat een blokje met “Wat kun je zelf doen?”. Of dat echt gaat aanslaan bij de mensen die zich geroepen voelen, weet ik niet. Maar het is een drastisch begin. Zelf zoek ik nog steeds naar een betere oplossing — waarmee ik bedoel: iets wat niet te veel tijd en energie kost, maar wel écht het plasticgebruik in het huishouden vermindert. Niet omdat ik te lui ben, maar omdat ik weet dat de mensheid het niet als oplossing zal omarmen als het te veel moeite kost.

Nu hoor ik je denken: afbreekbare en bioplastics worden toch steeds vaker gebruikt, dus komt het wel goed? Nou, dat zogenaamde bioplastic van bijvoorbeeld suikerbiet (PLA) heeft de nodige nadelen als je kijkt naar de levensduur. Het breekt alleen onder gunstige omstandigheden goed af. Gooi het in zee en het dobbert daar net zo lang rond als een gewone PET-fles. Onze afvalverwerkingsfabrieken zijn er bovendien niet op ingericht.

Dus: we zijn op de goede weg, het wordt steeds beter, maar het gaat niet snel genoeg.

Ik vind dat plastic door producenten en fabrikanten moet worden vervangen door snel afbreekbaar materiaal. Winkelketens moeten meer doen om plasticvrij in te kopen en eisen stellen aan de fabrikanten. Dit zijn de twee grootmachten die bepalen hoe snel we van plastic afkomen.

Tot die tijd moeten we als eindgebruikers met z’n allen beter nadenken over waar we mee bezig zijn.

Geniet van elkaar en het leven.

Eljo Morpurgo
Foto Eljo