Schaftende Arbeiders

Ik ben er vaak voorbijgefietst. Dan zag ik ze zitten en zei ik zachtjes bij mezelf:  ‘Hee, dag mannen!’. Vandaag stap ik af, ik zet mijn fiets tegen een boom en loop naar ze toe. Daar zitten ze, op hun bakstenen sokkel, in brons: twee schaftende arbeiders.

Het beeld staat aan de Van der Hooplaan, voorbij de kruising met de Lindenlaan, in de richting van het Hueseplein. Het eerste wat me opvalt, als ik dichterbij kom, is dat de arbeiders zo klein zijn. Ze hebben het formaat van kinderen van een jaar of acht. Maar het zijn geen kinderen, het zijn hardwerkende mannen, die een momentje rust nemen. Even verbaast het me, dat dit beeld in deze keurige aangeharkte wijk staat; er is hier in de verste verte geen fabriek of haven. Maar het beeld dateert uit 1962, toen er hier volop gebouwd werd. ‘Het zijn natuurlijk bouwvakkers’, concludeer ik. ‘Ze hebben meegeholpen deze wijk te bouwen!’

De twee mannen verschillen nogal in leeftijd. De rechterman is ongetwijfeld boven de vijftig, de man naast hem is nog een jongen. Hoe zouden ze met elkaar omgaan? Laten we voor het gemak de oudere man Klaas noemen en de jongere Willem. Leert Willem van Klaas het vak? Legt Klaas het allemaal goed uit en doet hij goed voor hoe het moet? En wil Willem dat allemaal wel leren? Of denkt Willem dat het beter anders kan? Dat er eens een frisse wind zou moeten waaien in de bouw? Dat die Klaas toch wel erg ouderwets is? Klaas ziet er vermoeid uit, terwijl Willem dromerig voor zich uit staart.

Ze kijken allebei in de verte. Wat zien ze? Dat er nog een heleboel werk ligt dat af moet? Of denken ze aan het komend weekend? Voor Klaas op de camping en voor Willem op het voetbalveld? Of zien ze als in een openbaring hoe de omgeving er over pakweg vijftig jaar, dus nu, uit zal zien? Ik stel ze gerust: ‘Het is hier prima wonen, mannen. Jullie hebben dat toch maar mooi voor elkaar gekregen! Bedankt!’

Tevreden stap ik weer op de fiets.

Schaftende Arbeiders is een beeld van Hans Bayens (1924 – 2003). Bayens was schilder en beeldhouwer. Het bekendste beeld van hem is het grote portret van Multatuli op de Torensluis in Amsterdam, uit 1987. Maar je ziet op veel meer plekken beelden van hem, ook in Amstelveen. De Amstelveense beelden maakte hij eerder, al in de jaren ’60 van de vorige eeuw. Waarschijnlijk hebben deze beelden hem bekendheid gegeven en kreeg hij toen ‘grotere’ opdrachten elders in het land.

Het beeld is eigendom van de gemeente Amstelveen. Het is destijds aangekocht vanuit de zogenaamde 2% regeling. De gemeente had een afdeling Cultuur en Kunst en die mocht 2% van ‘geld uit opbrengsten’ uitgeven aan kunst in de openbare ruimte. Wat er aangekocht werd en waar het kunstwerk geplaatst werd, werd bepaald door het hoofd van de afdeling Cultuur en Kunst, in overleg met een adviescommissie.

Karin de Koning