Waterbeheer in Amstelland kwetsbaar

De bijeenkomst van zondagmiddag 9 november 2025 op buitenplaats Wester-Amstel van de Stichting Beschermers Amstelland over het thema 'Waterbeheer en de Amstelboezem' werd goed bezocht. De Beschermers kregen de werking van het watersysteem in Amstelland uitgelegd door Hilga Sikma die werkzaam is bij het waterschap Amstel, Gooi en Vecht als projectleider watersysteem.

De Amstelboezem is een van de boezemwateren van het waterschap, een aan- en afvoersysteem. In natte tijden wordt water uit de polders uitgemalen en afgevoerd, in droge perioden wordt via de boezemwateren zoet water naar de polders aangevoerd. De Amstelboezem van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht staat in open verbinding met het hoofdwatersysteem van het Amsterdam-Rijnkanaal, IJ en Noordzeekanaal.

Spuien of pompen

Uit de inleiding van Sikma bleek dat goed waterbeheer geen vanzelfsprekende zaak is; er is ‘slim watermanagement’ nodig om voldoende zoet water op de juiste plaats te krijgen en om wateroverlast te voorkomen. Nu het weer en het klimaat steeds grilliger worden moet de afvoercapaciteit van gemalen verder worden opgevoerd. Ook moet er steeds meer tijdelijke waterberging plaatsvinden in de polders in Amstelland, omdat het de afvoercapaciteit van de Amstelboezem tekortschiet. Omdat de komende tientallen jaren de zeespiegel verder stijgt,wordt het spuien van het Amsterdam-Noordzeekanaal op de Noordzee bij IJmuiden steeds moeilijker; er zal door de gemalen in IJmuiden steeds meer gepompt moeten worden om het water af te voeren. De polder De Ronde Hoep is door provincie Noord-Holland en de veiligheidsregio aangewezen als calamiteitenberging, maar die zal slechts in laatste instantie worden ingezet. De kans daarop wordt op eens in de honderd jaar ingeschat. In 2024 is het waterschap begonnen met de bouw van de noodinlaat in De Ronde Hoep. De noodinlaat is nodig om water vanaf de Amstel de polder De Ronde Hoep te laten instromen om Amsterdam droog te houden en te voorkomen dat de dijken van de Amstel breken.

Stress in het watersysteem

Sikma gaf ook een toelichting op de spannende gebeurtenis van 2 november 2023 toen het water in het Amsterdam-Noordzeekanaal ’s nachts plotseling enorm begon te stijgen. Omdat de installaties in IJmuiden niet goed werkten steeg het water boven het kritische peil van min 15 centimeter onder NAP. De sluizen in Amsterdam langs het IJ en het Amsterdam-Rijnkanaal moesten worden dichtgezet en de poldergemalen in Amstelland moesten worden uitgezet om overstromingen in het ANZK-gebied, met name bij de Houthavens in Amsterdam, te voorkomen.

Na de inleiding van Hilga Sikma discussieerden de Beschermers onder leiding van voorzitter Wim Zwanenburg en secretaris Jos Vrolijk over de toekomst van het waterbeheer in Amstelland. Volgens de aanwezigen was sprake van een geslaagde bijeenkomst. “Je krijgt zo inzicht in de problematiek van het waterbeheer in het gebied van de Metropool Regio Amsterdam, iets waar je normaal niet zo vaak bij stilstaat”. “Mij viel vooral op hoe kwetsbaar het watersysteem is, maar gelukkig wordt er goed samengewerkt tussen de verschillende waterschappen in West-Nederland en Rijkswaterstaat”. “Het is goed dat het waterschap steeds meer voorlichting geeft en dat de Beschermers Amstelland ook een bijdrage levert aan de bewustwording”.

Themabijeenkomsten van Beschermers Amstelland

De Stichting Beschermers Amstelland organiseert op een van de eerste zondagen in juni jaarlijks de Amstellanddag. Daarnaast organiseert de SBA themabijeenkomsten waarbij het beleid van provincie, gemeenten en waterschap in Amstelland kritisch tegen het licht wordt gehouden. In 2025 was ‘waterbeheer in Amstelland’ het jaarthema van de Beschermers, mede vanwege het 500-jarig bestaan van het georganiseerde waterbeheer in Amstelland. De Beschermers pleiten voor het behoud van het weidse polderlandschap, behoud van de cultuurhistorie en voor duurzame ontwikkeling van de landbouw en recreatie in Amstelland.

Meer informatie is terug te vinden op de website www.beschermersamstelland.nl.