Het gebeurt gewoon bij de sloot - Conchita Willems

Mijn ontmoeting met een natuur vrijwilligster onlangs, die bezig was met dode vissen uit de sloot aan het halen in het Keizer Karelpark, ontroert. Hoe zorgvuldig ze de 1 meter lange dode snoek aandachtig neerlegde aan de kant. Hoe bewogen ze controleerde of het water wel voldoende stroomde, om botulisme te voorkomen. En of er nog meer dode dieren lagen aan de kant. Zij is dankbaar dat zij dit werk kan doen in Amstelveen. Haar kennis (medische dierverzorging opleiding Barneveld), ervaring en verlangen om de natuur te helpen doen ertoe. Vier vrijwilligers in deze wijk en één vrijwilliger in Bovenkerk voeren dit noodzakelijke werk uit.

Botulisme is een vorm van voedselvergiftiging, veroorzaakt door een bacterie die veel voorkomt in water met een laag zuurstofgehalte. Voor deze bacterie zijn temperaturen boven 20°C en een eiwitrijk milieu (bijvoorbeeld dode dieren) ideale omstandigheden. Door de hitte en droogte ligt het zuurstofgehalte in de Nederlandse wateren lager dan normaal, waardoor er bovengemiddeld veel botulisme wordt geconstateerd. Met het warme Amstelveen van deze tijd letten de vrijwilligers hier doorlopend goed op. Watervogels vertonen door deze bacterie verlammingsverschijnselen aan kop en vleugels. Ze verdrinken vaak doordat de nekspieren verlamd zijn. Vissen vertonen verlammingsverschijnselen. De dode vissen komen pas na een aantal dagen boven drijven. Dieren in nood worden direct door hen geholpen, om te voorkomen dat ze sterven. Samenwerking met dierenambulance, gemeente en waternet is dan aan de orde.

Moeder eend met beide kleintjes, op de afbeelding hierboven, is zo’n aangrijpend verhaal. Op de dag toen zij met het werk begon, na een vissterfte van de grote karpers, zag zij mama eend met zes kleintjes. Zij waren voor haar een lichtpuntje om het ruimwerk vol te houden: haar grote drijfveer! Ze leerden elkaar goed kennen in de loop der tijd en zij bleef alert erop dat het botulisme geen vat kreeg op het gezinnetje. Helaas kwam er een tweede vissterfte door alweer zuurstof te kort. En ja hoor, plotsklaps lag mama eend stil in het water met de eerste symptomen van botulisme. Haar kleintjes waren elders aan het duiken naar eten. Twee oudere volwassenen jongen die in de buurt van de kleintjes bleven, zwommen naar mama om haar tot leven te stimuleren. Twee vrijwilligers kwamen haar redden. Toen mama eend hen zag staan aan de oever, zwom ze recht op hen af; ze kwaakte zachtjes. Ze liet zich eruit halen met het net en werd vervolgens naar de dierenopvang vervoerd om te spoelen. Nu zwemt ze weer, opgeknapt en terug van de opvang, in de sloot.

Een winterkoninkje zong eens niet zijn gewone lied, maar een alarmgeluid. De vrijwilliger ging op het geluid af en ontdekte dat er een duif op beide vleugels dreef, onder een bruggetje door. Het vogeltje alarmeerde haar op het juiste moment en ze belde de dierenambulance. Een nabijgelegen bewoonster pakte haar sneeuwschep en zo konden zij de duif aan de kant halen. Aan een zijflank zagen zij 2 ronde gaatjes. Een roofvogel had de duif waarschijnlijk gepakt en weer laten vallen boven het water. Het bleek een postduif te zijn en de eigenaar was heel blij dat de duif het had overleefd.

Op dit moment is er een Botulisme protocol in Amstelland in wording. Zo’n protocol dient om besmetting te voorkomen, de ziekte vroegtijdig te herkennen en effectief te behandelen, en om de verspreiding van de bacterie en de toxines te minimaliseren. Zo essentieel, want botulisme is een ernstige, potentieel levensbedreigende ziekte voor deze dieren. Het bewaken van de waterkwaliteit door gemeente en waternet, door middel van doorspoelen van de watergangen met vers water, zijn effectieve maatregelen. Dit zal de watervogels, de vissen en de gezondheid van onze Amstelveense sloten echt helpen! Als er 10 dagen achter elkaar geen dode of zieke dieren meer worden gevonden, is er geen sprake meer van botulisme. Mocht u dode dieren in een sloot zien, meld dit bij: https://www.fixi.nl/#/amstelveen-aalsmeer/issue/new+map of bel: 020 540 49 11.

De natuur vrijwilligers roepen naast ontroering, ook bewondering bij mij op. Samen maken zij zich sterk vanuit hun expertise voor een woonplaats waar welzijn, welvaart en werken hand in hand gaan …