Strijd tegen de duizendknoop: Bevriezing lijkt geheim wapen

Gemeenten strijden op verschillende manieren tegen de invasieve exoot duizendknoop, zoals met varkens of heet water. Toch levert dat nog lang niet altijd genoeg resultaat op. Een nieuwe methode, het bevriezen van de grond, lijkt meer soelaas te bieden.

De duizendknoop bezorgt gemeenten flink wat kopzorgen. Het aantal meldingen van de aanwezigheid van de Japanse duizendknoop is de afgelopen jaren landelijk flink toegenomen. Veel gemeenten hebben een flinke kluif aan het bestrijden en beheersen van de plant. De bestrijding loopt in de papieren en kost veel tijd. En ook dit jaar zet de groei van de exotische plant door, zo bleek recent nog.

Goede reden voor bestrijding

Er zijn verschillende redenen voor het inperken van de duizendknoop. Zo verdringt de plant andere planten en struiken. De plant heeft ook een enorme groeikracht, vermeerdert zich makkelijk en is niet goed te bestrijden. Daarnaast kan de duizendknoop bijvoorbeeld via bestaande scheuren in beton, metselwerk of asfalt omhoog groeien en zo veel schade aanrichten aan funderingen, wegen en riolering.

Bestrijden blijkt lastig

Om de plant een halt toe te roepen wordt hanteren gemeenten verschillende bestrijdingsmethodes. Van kokend water en elektrocuteren tot de inzet van varkens, schapen en zelfs bladvlooien. Zo bestrijdt Apeldoorn de plant door meerdere keren per jaar te maaien, ze uit de grond te trekken of af te knippen. ‘De plant raakt hierdoor uitgeput. In de zomer en het najaar wordt er in beperkte mate met bestrijdingsmiddelen gewerkt. Bij het afsterven trekt de plant zijn voedingsstoffen terug in de wortels en neemt op die manier het bestrijdingsmiddel mee,’ aldus de gemeente. In de gemeente Pijnacker-Nootdorp wordt de plant uitgedund of met elektriciteit bestreden. En in Heemstede werd bij een groot project geprobeerd om van de Japanse duizendknoop af te komen door middel van ‘inpakken in plastic, koken en elektrocuteren.’

Niet alle methodes zijn even succesvol. De meest effectieve bestrijdingsmethode is het grootschalig afgraven van besmette grond en die verbranden, zo vertellen onderzoekers van de Wageningen University & Research (WUR) in dagblad NRC. Maar deze manier is onhandig, relatief duur, niet zo duurzaam en niet overal toe toe passen. De gemeente Zwolle past deze methode desondanks al even met succes toe, net als de gemeente Zwartewaterland die het combineert met elektrocuteren.

Bevriezen lijkt succesvol

Sinds kort is er een andere, nieuwe methode die succesvol lijkt te zijn in de bestrijding van de plant. Dezelfde onderzoekers van de WUR namen namelijk een bestrijdingssysteem van een bedrijf uit Ulft onder de loep, waarbij de grond bevroren wordt. Hun conclusie: het bevriezen van de grond tot min tien graden is effectief bij de bestrijding van de verschillende soorten duizendknoop. In Nederland komen naast de Japanse, ook de Reuze of Sachalinse en de Boheemse duizendknoop voor.

Werkwijze

Dit nieuwe systeem bestaat uit een koelmachine, een isolerende overkapping en ‘vrieslansen’ die in de grond worden gestoken. Tijdens het testen, waarbij het 21 dagen duurde om de gewenste minimale temperatuur te bereiken, bekeken de onderzoekers op verschillende momenten de grondmonsters. Na drie weken, drie maanden en aan het eind van het groeiseizoen in november bleek er in geen enkel monster nog leven te zitten. Ook de afgemaaide stengels van de plant liepen niet meer uit.

Van negatieve bijeffecten op het bodemleven is bij deze bestrijdingsmethode geen sprake. De zaden van grassen en kruiden kregen door het verdwijnen van de invasieve exoot juist de kans om te ontkiemen. Een nadeel is dat de methode alleen zijn werk lijkt te doen tijdens het groeiseizoen van de plant, van eind maart tot eind oktober.

Kostenplaatje berekenen

In de volgende fase van het onderzoek wordt gekeken naar een kostenberekening en het optimaliseren van het energieverbruik. Het betrokken bedrijf is ook bezig met het ontwikkelen van koelmachines in verschillende groottes voor stukken grond van verschillende omvang.

Ook wordt bekeken of deze bestrijdingsmethode wellicht een oplossing is voor een andere invasieve exoot, het mediterraan draaigatje. Die staat ook wel bekend als de ‘terrormier’ die in superkolonies voorkomt. Ook dit piepkleine dier kan voor problemen zorgen, zoals het ondergraven van bestrating, en is lastig te bestrijden.