Column Jacobine van den Hoek: Wie is gek

Acht jaar geleden zei ons oppasmeisje met zekere trots: ‘Ik heb ADD.’ Eerlijk gezegd begreep ik niet waarom ze dat vertelde. Over zo-iets spreek je toch niet? ADD. ADHD. Autisme. Het waren termen die vaker voorbijkwamen. Als je het had, was er iets mis. Dan was je heel druk, ofzo. ‘Nee, bij ADD ben je juist rustig. Je keert in jezelf als er te veel prikkels zijn,’ legde ze uit. Het zal wel, dacht ik. Eerlijk gezegd vond ik het onzin al die stempels. Kinderen zijn rustig of druk. Ze hebben een karakter. En niemand is hetzelfde.

Met regelmaat riepen we het over tafel. ‘Zet nu die ADHD-knop uit!’ Onze zoon was dan net van zijn stoel gevallen of rommelde zo met zijn eten dat er een waaier van voedsel op tafel lag. ‘Ik heb geen ADHD!’ schreeuwde hij terug. En uiteindelijk wilde hij naar een dokter om te horen of we gelijk hadden. We gingen. Niet omdat we hem daarna met medicijnen wilden versuffen, maar om hem een stempel te geven zodat er op school meer begrip voor hem zou zijn. Ik beantwoordde vragenlijsten en herkende zoveel symptomen dat het even leek alsof ik mezelf diagnosticeerde. Gek op kleine ruimtes? Check. Impulsief? Check. Overdreven enthousiast? Check. Creatief? Check. Drammerig? Check. Dromerig? Ja! Chaotisch? Ook! Vastberaden? Uh, ja... Oké, onze zoon lijkt op mij.

Goed, we hebben nu dus beiden een stempel. Maar eerlijk, nu ik de kenmerken ken, durf ik zeker tien personen in mijn omgeving aan te wijzen die ook ‘iets’ hebben. Bij de boekhandel werkt er een, bij de bibliotheek, op het gemeentehuis Amstelveen en zeker drie vriendinnen zijn net als ik. (Erg leuk! Ha ha.)

Veel mensen met ‘een stempel’ zijn succesvol (geweest). Denk aan Einstein, Steve Jobs, Jochem Meijer, Bill Gates of Napoleon Bonaparte. Zijn of waren deze mensen ‘gek’? Of zijn juist normale mensen gek? De mensen die zich als een schaap aanpassen om bij de kudde te horen. Mensen die ‘gekken’ eerst wegkeken en later als helden vereerden. Wie was er nu gek?

Hoewel er meer begrip is, worden jonge ‘andersdenkenden’ vaak als ‘onhandelbaar’ of ‘dom’ bestempeld. Anderzijds zullen zij zich moeten leren aanpassen om begrepen te worden. Ons oude oppasmeisje heeft intussen een goede baan bij een mooi bedrijf. Niemand heeft het meer over haar ‘anders zijn’. Geloof het, de ‘gekken’ komen vaak op hun pootjes terecht.

***

Jacobine debuteerde in 2019 met Zondebok, een roman over een 16e-eeuws waargebeurd verhaal in Amsterdam. In 2022 verschijnt haar tweede roman De roos van Napoleon.

Ook gebaseerd op historische feiten. Over de onwaarschijnlijke liefde van een Franse generaal, Napoleon Bonaparte, en zijn Joséphine.