Heggen en haagplanten levensader voor de biodiversiteit

Wat is je omgeving waard?

Het voedsel kapitaal voor vogels, insecten, vlinders, en zoogdieren komt uit een gezond ecosysteem. Maar we zien dat in razend tempo verdwijnen uit landschappen en stedelijk gebied.

Een heg of haag is namelijk meer dan een rijtje struiken naast elkaar. Op, rond, onder en tussen hagen en heggen leven prachtige dingen: kruiden, mossen, paddenstoelen, insecten, vogels en andere dieren.

Waar zijn al die hagen gebleven in ons landschap?

De introductie van het prikkeldraad rond 1900 heeft gezorgd voor het verdwijnen van veel heggen in het cultuurlandschap. Dit betekent dat in 100 jaar 225.000 kilometer natuurlijke vee-werende akkerranden, vogelvriendelijke houtwallen en insect en zoogdier voedende natuurlijke landschapselementen zijn vervangen door een afscherming van een stuk metalen prikkeldraad.

Schrikbarende resultaten

Alle onderzoekers die schrijven over de historie van de heggen zijn het erover eens dat heggen lange tijd een bijzondere rol hebben ingenomen in het landschap. Heggen waren namelijk onmisbaar in de nederzettingsgeschiedenis, het landgebruik en de ontginningen van de mens. Al vanaf de prehistorie bouwden mensen hekken, wallen of heggen om zich te beschermen tegen grote wilde dieren, om de akkers tegen de wind te beschermen en om eigendommen of territoria te markeren.

Het werd pas echt menens toen boerenland opnieuw werd verdeeld in grote rechte stukken, de zogeheten ruilverkaveling.

Ga op Topo-tijdreis en zie hoe biodivers je regio was. Via de volgende link meer dan 200 jaar topografie en gedetailleerde gebied-overzichten. Een resultaat om niet trots op te zijn

Wat is Topotijdreis?

Topotijdreis.nl biedt de mogelijkheid om 200 jaar aan Nederlands topografisch kaartmateriaal te bekijken en te vergelijken. Op topotijdreis zijn verschillende historische kaartschalen gebruikt uit de periode 1815 tot 2021.

Hoe kun je kijken hoe je omgeving er vroeger uit zag?

Het Kadaster heeft namelijk een website ontwikkeld waarin je kunt zien hoe een bepaald stuk van Nederland er vroeger uitzag. Hoe ver je kunt terugkijken verschilt per plaats. Van Amsterdam werden bijvoorbeeld al eerder nauwkeurige kaarten gemaakt dan van Houten. De website is enigszins vergelijkbaar met Google Maps.

Afbeelding Topo Kaart: alle groene lijnen zijn heggen

De namen haag of heg worden vaak door elkaar gebruikt.

In principe hebben ze dezelfde betekenis, namelijk een omheining van struiken. Onder hagen verstaan we compact geschoren lijnvormige aanplantingen en onder heggen uitgroeiende hagen met bloesems en bessen.

Hagen en heggen zijn van onvervangbare waarde voor planten en dieren gezien de grote rijkdom aan zaden en vruchten die er in voorkomen. Hierin vinden allerlei vogels, insecten, zoogdieren en reptielen een plek. Ook vinden vanuit hagen allerlei roofinsecten hun weg naar gewassen en zorgen voor een stukje biologische bestrijding. De natuurwaarde wordt nog groter wanneer op bepaalde plaatsen opgaande bomen in een haag worden geplant. Bomen waar vogels en insecten op afkomen zijn in principe altijd vruchtdragende bomen, zoals de krentenboom, zoete kers, lijsterbes en vuilboom