Gedeputeerde Edward Stigter ambities in 2022: energie-infrastructuur & stikstofdossier

Met “een van de grootste uitdagingen van deze tijd” in zijn portefeuille staat gedeputeerde Edward Stigter (51) zelden op de rem. “Ik kan iets bereiken voor de samenleving.”

Kunt u 2021 in 1 zin samenvatten?

“Het was een voortdurende maatschappelijke golfbeweging: de ene keer de weg omhoog, dan weer omlaag.”

Het tweede achtbaanjaar op rij?

“Nee, maar ik vind het nog steeds verwarrend wat er gebeurt met corona. Het lijkt de samenleving te splijten. Verschillen die er altijd al waren, worden nu heel zichtbaar. Dat sterk aanwezige coronadebat voel je al als je op straat loopt, een winkel ingaat of op sociale media kijkt. Een paar jaar geleden kon ik me niet voorstellen dat er zo’n debat zou plaatsvinden in ‘mijn’ samenleving.”

Maakt dat uw werk moeilijker?

“Corona maakt het voor iedereen lastiger. Behalve misschien als je mondkapjes of iets dergelijks verkoopt. Het persoonlijke contact is door het vele digitale werken en bijeenkomen minder. En dat is voor veel onderdelen van mijn werk juist belangrijk. Het scheelt als je mensen in de ogen kunt kijken.”

Waarop was u in 2021 het meest trots?

“Op de Regionale Energiestrategieën (RES’en 1.0) die we hebben gemaakt in Noord-Holland. Het zijn de beste energiestrategieën van het land. Dat zeg ik nogal arrogant, maar het is zo. Ik vind ze zo mooi omdat we vanaf het begin inwoners een rol gaven in het proces. Veel RES-regio’s deden dat nog niet. Daarnaast zijn wij in 2030 de provincie met de hoogste opwek van duurzame energie: 3,6 terawattuur (TWh) in Noord-Holland Noord en 2,7 TWh in Noord-Holland Zuid. Dan kun je zeggen ‘dat mag je ook verwachten van Noord-Holland’. Maar we laten het wel zien, terwijl lang niet alle regio’s hier staan te springen om windmolens of zonneweides. Waar in andere RES’en onuitgewerkte vlekken staan, hebben wij de zoekgebieden heel concreet gemaakt. Dat leidde tot veel discussies, zoals in Amsterdam en elders in Noord-Holland. Maar uiteindelijk lukte het. Daar ben ik heel trots op.”

Wat had u afgelopen jaar beter moeten doen?

“De rol van de provincie in de warmtetransitie expliciet duidelijk maken. Van alle sectoren is de gebouwde omgeving – waaronder woningen – het lastigst te verduurzamen. Er komt vooral naar voren wat we niet willen, bijvoorbeeld biomassa. Het blijft zoeken wat we dan wél willen. Ook hebben we te maken met de deels reële vrees voor stijgende kosten. Een ingewikkelde opgave waar de provincie een rol in heeft. In 2021 wilden we lanceren hoe het we dat oppakken, maar het wordt later. Dat had beter gekund.”

Kreeg u inzichten van inwoners die u dit jaar sprak?

“Ja, tijdens een werkbezoek zei een mevrouw dat ik minder hard moest werken. ‘U ziet er moe uit, meneer’. ‘Nou, dat valt toch wel mee’, antwoordde ik. ‘Nee’, zei ze, ‘ik zie hoe u altijd uw best doet. U slaapt veel te weinig en u moet meer aan uzelf denken’. Als gedeputeerde Klimaat en Energie, IPO-bestuur en Subsidies heb ik een mooie baan. Verslavend bijna. Omdat ik voel dat ik iets kan bereiken voor de samenleving. Dát is de reden dat ik bestuurder ben geworden. Klimaat is een van de grootste uitdagingen van deze tijd. Als je daar dan een bepaalde verantwoordelijkheid in mag hebben, gaat de rem er bij mij af. Ik wil altijd meer, beter, sneller, dóór. Mijn naasten wijzen me er ook op. ‘1 uur, bedtijd!’, klinkt het dan. Maar ik ga nooit slapen omdat ik mijn werk zat ben. Ik heb veel energie. 4 of 5 uur slaap is genoeg. Zo heb ik een langere dag. Maar die mevrouw had dus wel gelijk.”

Wat zijn uw belangrijkste ambities voor 2022?

“De energie-infrastructuur en het stikstofdossier. Op het elektriciteitsnet kampen we met grote knelpunten. Die worden steeds groter. Door de verduurzaming gaan we nu eenmaal veel meer stroom gebruiken. We moeten veel sneller investeren in het nieuwe net, niet alleen qua geld, maar ook in het efficiënter doorlopen van procedures. Dat vergt een intensieve en proactieve aanpak van provincie, gemeenten en netbeheerders. In 2022 zijn flinke stappen nodig om de energie-infrastructuur versneld uit te breiden.”

Wat wilt u bereiken op stikstofgebied?

“Namens de 12 provincies ben ik voorzitter van de Bestuurscommissie Stikstof. De uitdaging is gigantisch. De natuur staat er belabberd bij en we staan stil, omdat we vanwege stikstof nergens kunnen ontwikkelen. Het nieuwe kabinet heeft stevige ambities op stikstofgebied. Daarbij ligt de uitvoering grotendeels bij de provincies. Na 2 jaar stilstand op het stikstofdossier hoop ik dat we weer vooruit kunnen. Daarvoor wil ik de provincies goed positioneren.”

Even terug naar de energie-infrastructuur. Kan Noord-Holland zonder stroom komen te zitten?

“Dat is uitgesloten. We hebben wereldwijd het meest betrouwbare netwerk en dat blijft zo. Het punt is meer dat nieuwe initiatieven steeds moeilijker van de grond komen. Bijvoorbeeld een bedrijf dat elektrische laadpalen wil aanschaffen voor vrachtauto’s. Of een bedrijf dat zich op een bepaalde plek wil vestigen. Maar huishoudens komen niet zonder stroom te zitten.”

Ging het dit jaar te veel, te weinig of precies vaak genoeg over windmolens en datacenters?

“Misschien precies vaak genoeg. Zo’n energietransitie is ingewikkeld. Ik snap heel goed dat mensen zich zorgen maken. Maar fabels en feiten lopen snel door elkaar. Eyecatchers als datacenters en windmolens zijn zichtbare onderwerpen om je tegen te keren. Ik ben een rationeel ingestelde bestuurder en beweeg zo min mogelijk mee op politiek sentiment. Dat er op sociale media fabels worden rondgeslingerd om een punt te maken, irriteert me soms. Zo ontstaan nieuwe ‘waarheden’. Al snel vraagt niemand zich nog af welke informatie klopt. Tegelijkertijd horen fabels, feiten en meningen bij het werk. Ik moet daarmee omgaan. Maar het is niet hoe ik graag politiek bedrijf.”

Wat is de belangrijkste les die u leerde als gedeputeerde?

“Dat het helpt om je collega’s snel deelgenoot te maken van je uitdagingen, vragen en problemen. Je moet ze niet inlichten als je alles al bedacht hebt. Niemand wil zich verrast voelen of via de buitenwacht geconfronteerd worden met problemen.”

Heeft u daar een voorbeeld bij?

“We waren 1,5 jaar bezig met een financiële injectie in netbeheerder Alliander. Alle aandeelhouders waren gevraagd kapitaal te leveren om de energie-infrastructuur te kunnen uitbreiden. Voor de provincie ging het om een lening van 55 miljoen euro. Een groot bedrag dat niet in het coalitieakkoord stond. Eerst was het onzeker, maar uiteindelijk moest er een klap op worden gegeven. Ik had mijn collega’s daar meer en eerder in moeten betrekken. Het kwam goed hoor, want iedereen zag het grote belang hiervan. Maar je geeft mensen meer comfort als je ze helemaal meeneemt in het verhaal. Dat heb ik dit jaar wel geleerd.”