Een vierkante meter wildernis bij je thuis

In het nieuwe citizen science project 'De Wilde Tuin', worden tuinbezitters in het hele land uitgenodigd om vier seizoenen lang een klein stukje van hun tuin te laten verwilderen. Dus: geen onkruid meer wieden, niet sproeien, bladeren laten liggen, etcetera.

NIOO-onderzoeker en rewilding-professor Liesbeth Bakker is een van de wetenschappelijke begeleiders van het project.

Wat maakt een vierkante meter - want zo groot is het stuk tuin waarom het gaat - nou uit? Verrassend veel, volgens stadsecologen. Eén betontegel minder kan al voor betere afwatering zorgen bij zware regens zoals een paar jaar terug. En niet zo strak aanharken zorgt voor voedsel, water en beschutting voor insecten en ander o zo belangrijk leven. Zo sluit 'De Wilde Tuin' aan bij "de maatschappij-brede trend om niet tégen maar mét de natuur te werken", zeggen de initiatiefnemers, NRC Handelsblad en Tilburg University. Samen met ecologen willen ze kijken wat er dan gebeurt: wat voor spannende planten, krioelende beestjes en onverwachte bloemenpracht komen de deelnemers straks tegen?

In je hoofd

Maar dat is nog niet alles. Bij 'De Wilde Tuin' gaat het ook om hoe je het zelf beleeft, en wat het met je doet. Want waar komt dat verlangen eigenlijk vandaan om alles maar de hele tijd strak en netjes te willen houden? Komt dat uit de tuinbezitters zelf? Of is het omdat het nu eenmaal zo hoort, en omdat ze bang zijn voor de afkeuring van de buren?

Deelnemers gaan het wilde stukje tuin op verschillende manieren beleven. Dat doen ze met hun eigen zintuigen, en met een paar eenvoudige hulpmiddelen. Ervaringen worden vervolgens gedeeld in NRC, onder andere in de vorm van persoonlijke verhalen, foto’s en ‘harde’ gegevens over plant- en bodemleven. Daarbij krijgt elk seizoen zijn eigen thema. Een panel van zes wetenschappers - onder wie Liesbeth Bakker van het NIOO - staat klaar om de resultaten te duiden. Zo willen de initiatiefnemers kijken of netheid echt een persoonlijke voorkeur is, of iets dat wordt ingegeven door anderen. En hoe moeilijk het is om de norm te veranderen, van ‘netjes aangeharkt’ tot ‘natuurvriendelijk’.

Handje helpen

Dat 'rewilding' ook op deze schaal zin heeft, en wat het precies inhoudt, wordt ook duidelijk uit een interview voor het project met één van Bakker's collega's, de Deense ecoloog Jens-Christian Svenning. Die heeft zijn 'saaie gazon' laten verwilderen tot een plek met maar liefst 250 plantensoorten. Waaronder een aantal bijzondere, zoals de brede orchis. Zijn tip is dat je de natuur best een handje mag helpen, anders gaan bepaalde soorten domineren en ligt eentonigheid op de loer. Plaats daarom een houtblok voor de pissenbedden, maak een poeltje of plant zaadjes. Volgens Svenning kunnen deelnemers aan 'De Wilde Tuin' op hun vierkante meter zo tot wel twintig nieuwe soorten krijgen.

Eén van de manieren om het verschil te meten, is door mee te doen aan de jaarlijkse Bodemdierendagen van het NIOO, het Centrum voor Bodemecologie en steeds meer organisaties die daarbij helpen. Als je daar je waarneming invult, breng je het bodemleven in kaart en krijgt je tuin automatisch een cijfer voor de biodiversiteit. De Bodemdierendagen gaan daarom dit jaar ook samenwerken met 'De Wilde Tuin'.

Grote belangstelling

Het project is gister in NRC Handelsblad gelanceerd. Maar de website ging afgelopen week al live. Volgens Ben Vollaard, hoofddocent aan Tilburg University en organisator samen met NRC, is de belangstelling groot. "Mensen weten het nu al te vinden en zijn enthousiast. Zonder publiciteit duizenden aanmeldingen op de eerste drie dagen... dat belooft wat!"

Bron: Nederlands Instituut voor Ecologie